Jesli już "musisz" mieć jakiś nałóg, kawa jest prawdopodobnie jednym z najmniej szkodliwych - oczywiście do czasu, kiedy pijesz ją w umiarkowanych ilościach. UMIAR jest tu słowem kluczowym.
Kofeina jest jedną z substancji znajdujących się w kawie, to właśnie ona powoduje, że po wypiciu kawy czujemy się pobudzeni, jednak jej zbyt duże ilości powodują nerwowość, rozdrażnienie, problemy z zaśnięciem, a także nieprzyjemności natury żoładkowej. Niestety, choć kawa może powodować poważne problemy zdrowotne, naukowcy nie potrafią udowodnić jej bezpośredniego wpływu na te problemy.
Kofeina jest wykorzystywana od tysięcy lat. Kawa pochodzi z Afryki, ziarna używane były zarówno jako pieniądze, jak i żywnoŚć. Jako pierwsi - w XI wieku - zaczęli pić kawę Arabowie. Kofeina jest jedną z najbardziej badanych substancji znajdujących sie w naszym pożywieniu.
Związki pomiędzy konsumpcją kawy, w tym kofeiny, a zaburzeniami zdrowia czlowieka, takimi jak choroby układu krążenia czy też nowotwory, są wnikliwie badane od wielu lat. Wyniki badań są jednak sprzeczne, ponieważ trzeba brać pod uwagę także zwyczaje żywieniowe róznych ludzi, wiek, płeć, mase ciała, ogólną kondycje, palenie tytoniu, konsumpcje alkoholu, przyjmowanie estrogenów, przynalezność etniczną, rodzaj wykonywanej pracy, stres, zażywanie narkotyków, ogólny poziom cholesterolu oraz inne czynniki, którymi sie róznimy. Związek kawa - zdrowie jest równiez zawikłany, ponieważ na rynku dostępnych jest wiele rodzajów kawy - rózniące się rodzajem i pochodzeniem ziarna, sposobem obróbki ziarna i przygotowaniem napoju - rozpuszczalna, z ekspresu, parzona w czajniczku, po Turecku, zależnie od upodobań konsumenta.
Ostatnie publikacje w New England Journal of Medicine "Kawa, kofeina i układ krążenia u mężczyzn" głosza, że ogólnie rzecz ujmując, spożycie kawy nie jest zwiazane ze wzrostem ryzyka chorób serca lub udaru mózgu. Badania, które prowadziły do tego wniosku oparte zostały na grupie 45589 mężczyzn w wieku pomiędzy 40 a 75 rokiem życia poddanych dwuletniej obserwacji.
W innych badaniach wzięło udział 77 zdrowych mężczyzn w średnim wieku. Obserwacje przeprowadzone w Stanford miały na celu znalezienie związku pomiedzy piciem kawy a stężeniem LDL-cholesterolu w osoczu; ochotnicy wypijali zwiększone ilości kawy dziennie (2 lub 3 filizanki). Dowiedziono, że nie ma związku pomiędzy spożywaniem kofeiny a ogólnym poziomem cholesterolu u człowieka. W niektórych szwedzkich badaniach wykazano, że kawa może zwiększać ilość cholesterolu, ale związek ten nie został zaobserwowany przy spożywaniu kawy filtrowanej lub rozpuszczalnej. Nadal jednak jest wiele kontrowersji i potrzeba wielu obserwacji, aby zrozumieć związek pomiędzy spożywaniem kofeiny zawartej w kawie a zdrowiem.
Co już wiadomo?
a. Wyniki badań nad związkiem kawy i nowotworami są nieprzekonujące. Zauważalny wpływ kawy na zwiększoną zachorowalność stwierdzono jedynie przy bardzo dużym spożyciu napoju.
b. Kofeina powoduje zwiększenie ilości wapna wydzielanego z moczem. Może to sugerować, ze kofeina przyczynia sie do wzrostu ryzyka zachorowania na osteoporoze. Jednak proponuje się podawać zwiększone ilości kofeiny z dodatkiem wapna w celu zwiększenia gestości kości. Badania naukowe pokazaly równiez, że w zniwelowaniu negatywnego wpływu kawy na organizm pomagają 1 lub 2 łyżki stolowe mleka.
c. Zanotowano, że spożycie kawy może prowadzić do zmian o charakterze dysplazji, takich jak łagodne schorzenia gruczolu sutkowego; kawa moze również obnizac ogólna kondycje.
d. Kawa moze zwiekszac tetno czlowieka. Moze to powodowac chwilowe podniesienie cisnienia krwi.
e. Umiarkowane spożycie kofeiny nie niesie ze sobą zwiększenia ryzyka wystąpienia róznych chorób. (zobacz tabela określająca zawrtość kofeiny w napojach i pożywieniu).
Kofeina to ciągły temat rozmów naukowych. Dopóki nie ma decydujących dowodów na jej pozytywny lub negatywny wpływ, najlepiej dawkować ją sobie w sposób umiarkowany. Co znaczy "UMIARKOWANY"? Termin ten oznacza dwie rzeczy: ilośc i tolerancje. Tolerowana ilośc kofeiny jest dla każdego czlowieka inna. Przyjmuje się, ze umiarkowane spożycie to 100 - 500 mg kofeiny na dzien (1 do 4 filizanek dziennie). Spożycie ponad 1000 mg dziennie może być dla organizmu toksyczne. Kofeina została znaleziona w wielu innych produktach poza kawą. Jest w herbacie, czekoladzie, w czekoladowych cukierkach, napojach gazowanych i w lekarstwach.
Jak okreslić swój poziom tolerancji na kofeine? Poziom ten jest zmienny, zależny od wieku. Jest to sprawa bardzo indywidualną. Zbyt wiele kofeiny może spowodować rozstrzęsienie, nerwowość, poirytowanie, niemożność zaśniecia, a więc również zmęczenie spowodowane niewysypianiem się.
Kiedy należy zmniejszyć spożycie kofeiny? Jeżeli wypijamy więcej niż 4 filizanki lub 500 mg dziennie. Nagłe odstawienie kawy na bok może jednak spowodować "głód kofeinowy", objawiający się bólami głowy i zmęczeniem. Trwa to przeciętnie kilka dni. Stopniowe odzwyczajanie sie od kawy nie powoduje zwykle żadnych dolegliwości.
Zgadnij - gdzie jest więcej kofeiny? W kawie espresso czy rozpuszczalnej? Ponizej znajduje się zestawienie zawartości kofeiny w popularnych artykułach spożywczych:
- filiżanka kawy rozpuszczalnej- 95 mg
- szklanka czarnej kawy - 80-120 mg
- filiżanka espresso - 57 mg
- niepełna szklanka czarnej, importowanej herbaty - 65 mg
- szklanka zielonej herbaty - 31 mg
- szklanka typowej herbaty w torebkach - 46 mg
- puszka Mountain Dew - 55 mg
- puszka napoju z koncernu Cola - 30-90 mg
- filiżanka kawy mrożonej - 50-70 mg
- puszka Coca Cola - 45 mg
źródło: Aleksandra Bluma, www.zdrowie.com.pl